Trên Hành Tinh Khỉ

Đó là một ngày trọng đại đối với tôi: nhượng bộ trước những lời van xin của tôi, con Zira bằng lòng đưa tôi ra ngoài Học viện Nghiên cứu Sinh học cao cấp để đi chơi trong thành phố.
Nó đồng ý sau nhiều lần lưỡng lự. Cần phải có thời gian để thuyết phục nó về nguồn gốc thực sự của tôi. Khi chỉ có tôi với nó, tôi thấy mỗi khi nó thừa nhận sự thực trên thì sau đó lại phân vân. Nếu ở địa vị nó, chắc tôi cũng như nó thôi. Nó bị sốc mạnh khi nghe tôi mô tả loài người và nhất là loài khỉ ở Trái Đất. Sau đó, nó thú nhận với tôi là nó thích coi tôi vĩnh viễn là một phù thủy hay một tay lường gạt còn hơn là thừa nhận những khẳng định của tôi. Nhưng trước những sự chính xác và chứng cứ tôi đưa ra, nó hoàn toàn tin tôi, thậm chí còn đề ra kế hoạch giải phóng cho tôi mặc dù nó thú nhận điều đó không dễ. Trong khi chờ đợi cái ngày đó, nó sẽ tới đón tôi vào đầu buổi chiều để đưa tôi đi chơi.
Tôi thấy tim đập mạnh khi nghĩ tới lúc được ở ngoài trời, nhưng sự phấn khích của tôi bị giảm đi chút ít khi thấy con vượn cái sẽ dẫn tôi đi chơi bằng một sợi xích. Bọn khỉ đột lôi tôi ra khỏi cũi, đóng sập cửa vào mũi Nova và quàng vào cổ tôi một chiếc cổ dề bằng da gắn vào một sợi xích chắc chắn. Con Zira cầm một đầu xích kéo tôi đi trong tiếng u u thảm thiết như xé tim tôi của Nova. Khi tôi tỏ ra thương hại cô bằng cách làm một động tác thông cảm, con vượn cái liền thẳng cánh kéo cổ tôi. Từ khi xem tôi có suy nghĩ như khỉ, nó thường khó chịu và bị sốc khi thấy tôi thân mật với Nova.
Vẻ khó chịu của nó biến mất khi chỉ có hai chúng tôi trong hành lang tối om và vắng vẻ. Nó vừa cười vừa nói :

- Không biết người Trái Đất mày có quen bị khỉ cầm dây dắt đi như thế này không?
Tôi nói với nó rằng không có chuyện đó. Nó xin lỗi, giải thích rằng một số con người thuần hóa có thể đi lại trên đường phố nên chuyện tôi bị xích cũng là bình thường. Do đó, nếu tôi tỏ ra ngoan ngoãn như những người thuần hóa thì có thể ra đường không cần xích.
Lại quên bẵng thân phận thực của tôi, con vượn cái ra những chỉ dẫn làm tôi cảm thấy bị sỉ nhục ghê gớm.
- Đừng có nhe răng ra với những khỉ đi đường hoặc cào các khỉ con lại gần vuốt ve mày. Tao không muốn dùng rọ bịt mồm mày nhưng...
Như nhớ ra, nó ngừng lại cười và kêu lên :
- Xin lỗi, tao cứ quên là mày có suy nghĩ như khỉ.
Nó thân thiện vỗ nhẹ vào tôi xin lỗi. Sự vui vẻ của nó xua tan sự khó chịu chớm nở trong tôi. Tôi thích nhìn nó cười. Đôi khi, sự bất lực của Nova trong việc biểu hiện niềm vui làm tôi thở dài. Tôi cũng cười theo. Trong ánh sáng lờ mờ ở gian ngoài, tôi gần như không phân biệt được những đường nét của thân hình nó ngoài cái mõm trắng. Để ra phố, nó diện một bộ bảnh bao và đội một chiếc mũ kiểu sinh viên che kín đôi tai. Trong một lúc quên mất nó là khỉ, tôi ôm quàng lấy thân nó. Nó để yên và thấy như thế cũng tự nhiên. Chúng tôi ôm nhau đi như vậy được một đoạn. Ra tới đầu hành lang được chiếc cửa sổ chiếu sáng, con Zira giật vội tay và đẩy tôi ra. Trở lại nghiêm trang, nó lí nhí nói :
- Mày không được quàng như vậy. Trước hết, tao đã hứa hôn và...

- Mày đã hứa hôn!
Cả hai đều thấy câu nói của mình chẳng đâu ra đâu. Con Zira đỏ mõm phá tan sự im lặng :
- Mày nên biết hiện nay chưa một khỉ nào nghi ngờ mày. Tao đối xử với mày như thế là vì mày đấy.
Tôi đành ngoan ngoãn để nó dắt đi. Con gác cổng học viện, một con khỉ đột to lớn mặc đồng phục, để chúng tôi qua cửa sau khi chào con Zira và tò mò nhìn tôi. Sau hơn ba tháng bị giam hãm, ra tới đường phố tôi hơi bị chống chếnh một chút, choáng váng vì sự đi lại và chói nắng. Tôi hít không khí đầy lồng ngực và đỏ mặt thấy mình trần truồng, ở trong cũi tôi đã quen trần truồng, nhưng trên đường phố tôi thấy mình lố lăng và sỗ sàng dưới những cặp mắt của khỉ qua lại. Chúng cứ nhìn chăm chăm vào mặt tôi. Con Zira kiên quyết không cho tôi mặc quần áo, lý luận rằng nếu mặc quần áo tôi còn lố lăng hơn. Tôi thấy nó nói có lý. Thực tế, nếu có con khỉ nào qua đường quay lại nhìn tôi thì chẳng qua vì tôi là người chứ không phải vì tôi trần truồng. Tôi chỉ là một thứ gây tò mò trên đường phố giống như một con vượn trong một thành phố Pháp. Vì thế, những con khỉ lớn tuổi gặp tôi tiếp tục đi sau khi cười, chỉ có một số khỉ nhỏ vây quanh tôi cười đùa. Con Zira vội kéo tôi vào xe, cho tôi ngồi ở hàng ghế sau, rồi tự mình lái chầm chậm qua các phố.
Thành phố là thủ phủ của một khu dân cư khỉ lớn tôi thấy thoang thoáng khi mới tới. Giờ đây, tôi phải câm lặng nhìn đám dân đó, kẻ đi bộ, kẻ đi xe, rồi những nhà buôn, nhà kinh doanh và những con khỉ mặc đồng phục giữ trật tự công cộng. Vì đã quen nên những cảnh đó chẳng gây cho tôi ấn tượng gì đặc biệt. Nhà cửa cũng giống nhà cửa chúng ta. Các đường phố cũng bẩn như đường phố chúng ta nhưng xe cộ lưu thông không dày đặc bằng. Cũng có những con rạch đầy túi ni lông và những đống rác to lớn như ở chỗ chúng ta. Nhà cửa chật chội nên rất nhiều khỉ ném vỏ trái cây lên nóc nhà sau khi ăn xong. Điều làm tôi chú ý hơn cả là cách sang đường của khỉ bộ hành: thay cho hàng đinh hoặc đường kẻ sọc là một sợi xích kim loại chăng ngang phía trên đường để khỉ bộ hành dùng bốn tay leo qua.. Tất cả đều đeo găng da mềm.
Sau khi dẫn tôi đi khá nhiều nơi đủ cho tôi có khái niệm tổng quát về thành phố, con Zira dừng xe trước một hàng rào cao, phía sau có nhiều mảnh trồng hoa. Nó nói :

- Đây là công viên. Chúng ta có thể đi bộ một lúc. Tao muốn cho mày thấy những thứ khác nữa, chẳng hạn viện bảo tàng. Rất đặc biệt, nhưng bây giờ thì chưa được.
Nó tiếp :
- Ở đây, có ít khỉ qua lại, chúng mình được yên tĩnh, rất thuận lợi cho chúng mình nói chuyện nghiêm chỉnh.