Nhà Khổ Hạnh và Gã Lang Thang

Tình bạn giữa Huyền Minh và Đan Thanh là một thứ tình bạn lạ lùng. Không ai muốn có một tình bạn như thế, và đôi khi, người ta còn có cảm tưởng rằng nó làm cho chính hai người bạn kia cũng phải khó chịu.
Huyền Minh, con người suy tưởng, chính là người trước tiên phải khổ sở về tình bạn ấy nhiều nhất. Đối với chàng, mọi sự đều là suy tưởng, cả tình yêu cũng thế. Chàng không có cái hạnh phúc là có thể buông trôi mình không nghĩ ngợi cho một yêu thích. Trong tình bạn này, chính chàng là người lèo lái tấn tuồng và trong một thời gian khá lâu, chàng là người duy nhất ý thức trọn vẹn vận mệnh tình bạn ấy, tầm quan trọng và ý nghĩa của nó. Rất lâu, ngay trong tình yêu thương của chàng, chàng vẫn cô độc, biết rõ rằng bạn chàng chỉ thực thụ thuộc về chàng khi chàng đã khám phá ra con người của cậu. Đan Thanh miệt mài vô tư trong tình thân thiết, mải mê theo nhiệt tình của đời sống mới. Huyền Minh đón nhận ân sủng cao tột của số mệnh với một ý thức trách nhiệm trọn vẹn.
Với Đan Thanh, trước hết đấy là một sự giải thoát, một sự bình phục. Việc thấy một cô gái đẹp và cái hôn của nàng vừa khơi dậy nơi cậu - và đồng thời cũng vừa nén xuống một cách vô vọng - nhu cầu trẻ thơ đối với tình yêu mến. Cậu cảm thấy tự tâm khảm sâu kín nhất rằng cuộc đời mà bấy nay cậu mơ ước, tất cả những gì cậu tin tưởng, tất cả những gì cậu tự cho là dành cho mình, chính mình được kêu gọi, tất cả ấy đã bị nguy ngập tận gốc rễ bởi chính cái hôn từ khung cửa sổ, bởi tia nhìn của đôi mắt u buồn. Vốn được cha phó thác cuộc đời tu sĩ, và chính cậu cũng tình nguyện đón nhận thiên chức ấy, cậu đã đem tất cả nồng nhiệt ban đầu hướng về một lý tưởng sùng tu. Nhưng, qua lần gặp gỡ lén lút đầu tiên với đàn bà, trong tiếng gọi ban đầu của cuộc đời đánh thức giác quan cậu; cậu đã cảm thấy rằng đấy chính là kẻ thù và quỷ sứ của cậu, rằng đàn bà là mối nguy cho cậu. Và đây định số đã cho cậu một mối hy vọng; đây trong cơn buồn nản tột độ, tình bạn kia đã hiện đến với cậu mở cho ước muốn của cậu một khu vườn đầy hoa, cho nhu cầu kính phục của cậu một đối tượng mới. Ở đây, cậu được phép yêu thương mà không phạm tội, được hiến trọn lòng mình, được ủy thác trái tim mình cho một người bạn lớn tuổi hơn, thánh thiện hơn, người bạn mà cậu kính phục. Cậu sẽ được thay sự nồng cháy nguy hiểm của giác quan bằng một tình yêu cao quý, được thăng hoa tình yêu của mình.
Tuy nhiên, ngay từ mùa xuân đầu tiên của tình bạn, khi cậu đầy kinh ngạc đi vào những vùng băng giá, Đan Thanh đã chạm phải những chướng ngại lạ lùng, những đòi hỏi huyền bí, đáng kinh sợ. Vì cậu không bao giờ nghĩ tưởng về một người bạn như một người trái ngược với mình, một thái cực đối lập với mình. Cậu nghĩ rằng chỉ cần tình yêu, cần hiến lòng mình một cách chân thành, để làm cho cả hai trái tim thành một, để khỏa lấp những dị biệt và dung hòa những mâu thuẫn. Nhưng chàng Huyền Minh kia lại gay gắt và tự tín, sáng suốt và vững vàng làm sao! Sự thổ lộ của một tâm hồn trẻ thơ, đầy biết ơn, nhân một buổi đi dạo ở vùng quê đối với chàng không có gì quyến rũ, dường như đối với chàng không dính líu gì đến tình bạn. Có thể nói chàng không biết đến những con đường không- đưa- đến- đâu, sự dò dẫm lang thang trong mộng tưởng, điều mà chàng không bao giờ muốn chấp nhận. Dĩ nhiên, khi Đan Thanh có vẻ ốm đau, chàng cũng tỏ ra lo ngại về bạn, dĩ nhiên chàng khuyên bảo bạn và giúp bạn một cách trung kiên trong mọi việc liên hệ đến học hỏi và kiến thức, giảng cho cậu những đoạn văn khó, mở cho cậu những tầm hiểu biết trên lãnh vực văn pháp, luận lý, thần học. Nhưng không bao giờ chàng tỏ ra đồng ý với bạn, lại rất thường khi chàng như chế nhạo bạn, không xem cậu ra gì. Đan Thanh biết rõ đấy không phải chỉ vì chàng là một ông thầy, không phải chàng muốn tỏ ra kẻ cả, người tài giỏi hơn. Cậu thấy rõ có một cái gì khác ở đằng sau, một cái gì sâu xa hơn, nghiêm trọng hơn. Nhưng cậu không tài nào hiểu được đấy là cái gì, và vì thế tình bạn của cậu đối với Huyền Minh thường làm cho cậu cảm thấy buồn bã hoang liêu.
Thật tình, Huyền Minh tuyệt nhiên không phải là không biết đến những gì bạn chàng hiến cho chàng, chàng không nhắm mắt trước anh hoa đang phát tiết của bạn, trước nguồn sinh lực của bạn hướng về nẻo thiên nhiên, trước sức phong phú của các năng khiếu bạn đang độ phát triển dồi dào. Chàng không kém gì một thầy giáo lo nhồi tiếng Hy Lạp vào một linh hồn nhiệt thành, lo bổ sung tình yêu thơ dại của cậu bé bằng luân lý. Trái lại, lòng yêu mến của chàng đối với cậu trai tóc hung thật quá nồng nhiệt và đối với chàng, đấy là một nguy hiểm, vì yêu theo chàng nghĩ, không phải là một công việc tự nhiên, mà là một phép mầu. Chàng không được phép say mê Đan Thanh, hạn cuộc vào sự ngắm nhìn đầy khoái cảm đôi mắt đẹp kia, ánh rạng rỡ của làn tóc hung kia. Chàng không thể cho phép tình yêu của mình lần lừa trong nhục cảm dù chỉ trong giây lát. Vì Huyền Minh, người tự cảm thấy suốt đời, mình sẽ được dành cho nếp sống khổ hạnh của nhà tu, cho nỗ lực hướng về nẻo thánh, quả thực đã được hứa hẹn để sống một đời như thế. Chỉ có một hình thức duy nhất của tình yêu mà chàng được phép: hình thức cao cả nhất. Nhưng Huyền Minh không nghĩ rằng Đan Thanh được gọi để sống đời khổ hạnh. Hơn ai hết chàng biết đọc tâm thức người và ở đây nơi người chàng yêu mến, mọi sự còn hiện rõ cho chàng dưới một ánh sáng mãnh liệt hơn. Chàng nhận rõ thiên tính đích thực của Đan Thanh, hiểu sâu xa thiên tính ấy, vì đấy chính là một nửa của thiên tính chàng đã đánh mất. Chàng đi sâu vào nó, mặc dù nó được bao bọc bằng một lớp dày ảo ảnh, kết quả cua một nếp giáo dục ngang trái và những lời khuyên dạy của người cha. Từ lâu chàng đã ngờ vực cái bí ẩn quá đơn giản của cuộc đời trẻ thơ ấy. Bổn phận của chàng hiện rõ cho chàng thấy: vén bức màn bí mật ấy cho người đang mang nó, giải tỏa bạn ra khỏi hoàn cảnh éo le, khôi phục cho bạn thiên tính đích thực của mình. Việc ấy sẽ nhiều khổ nhọc và điều gay go nhất là có thể nhân đấy mà chàng có thể mất tình bạn của Đan Thanh.

Chàng tiến dần đến mục đích rất chậm. Chỉ sau nhiều tháng trôi qua mới xảy ra một vụ tấn công thực thụ, một cuộc nói chuyện hết lý cạn lời. Nhưng họ xa rời nhau biết bao, dù tình bạn họ chí thiết, dây cung giữa hai người căng thẳng. Họ đi bên cạnh nhau một người thấy, một người mù; sao cho người mù đừng biết mình mù, như vậy y thật nhẹ nhõm.
Chính trong khi tìm hiểu cái biến cố ngày trước đã khiến cậu thiếu niên suy sụp đến với chàng, Huyền Minh phá được một lỗ thành trì đầu tiên. Sự tìm tòi của chàng không khó khăn như chàng nghĩ. Từ lâu Đan Thanh đã cảm thấy cần thú hết những chuyện xảy đến trong đêm phi thường ấy, nhưng không có ai, ngoài vị tu viện trưởng mà chàng khá tin cậy, nhưng vị này không phải thầy rửa tội của chàng. Khi Huyền Minh, vào một giờ chàng cho là thuận tiện, nhắc lại với bạn kỷ niệm về mối tình đầu đã liên kết họ và dịu dàng nói đến điều bí mật, thì Đan Thanh không nói quanh co, trả lời chàng ngay:
-Thật đáng tiếc là anh chưa thụ giới và không thể nghe em xưng tội, em sẽ mong muốn trút hết cơn nặng nề này và sẵn sàng đền tội bằng một hình phạt. Nhưng em không thể nói chuyện ấy cho thầy rửa tội của em.
Dè dặt, đầy mánh khóe, Huyền Minh đào sâu tới. Chàng đã theo đúng dấu vết, và đánh bạo hỏi:
-Có lẽ em còn nhớ cái buổi sáng em có vẻ ốm, em không quên chứ, vì chính vào ngày ấy chúng ta trở thành bạn. Tôi thường nghĩ về hôm đó. Có lẽ em không nhận thấy, nhưng vào lúc ấy, tôi thật hoàn toàn bối rối.
-Anh bối rối? Bạn chàng kêu lên. Ồ, không! Chính em mới như vậy, chính em đứng ở đấy, cổ nghẹn ngào không nói nên lời và cuối cùng, em đã òa khóc như một đứa bé. Úi chà! Bây giờ em vẫn còn thẹn vì lúc đó; em cứ nghĩ là em sẽ không bao giờ có thể đến trước anh nữa. Cứ nói rằng anh đã thấy em yếu hèn một cách thảm hại!

Huyền Minh tiến thêm, dò dẫm:
-Tôi hiểu điều ấy đối với em thật khó chịu. Một cậu con trai cương nghị và can đảm như em, khóc trước một người lạ, và hơn nữa là một thầy giáo; điều ấy quả thật trái với tư chất em. Nhưng khi đã bị cơn sốt lay chuyển, thì đến ngay Aristote cũng rất có thể xử sự một cách buồn cười, thế mà tôi lại ngỡ em bị ốm! Nhưng thì ra lúc ấy em không ốm. Đấy không phải là cơn sốt chăng? Thì chính vì thế mà em hổ thẹn. Không ai hổ thẹn vì bị cơn sốt làm cho ngã ra đất:, quả vậy. Em hổ thẹn bởi vì em bị một chuyện gì khác, bởi vì một chuyện gì đã xâm chiếm lấy em. Vậy ra có xảy đến một việc bất thường à?
Đan Thanh hơi do dự, đoạn chậm rãi nói:
-Vâng, có một việc bất thường xảy ra. Hãy để em giả như anh là thầy rửa tội của em đi; vả chăng việc này cũng nhất định phải được nói ra một ngày nào đó.
Đầu cúi gầm, Đan Thanh thuật cho bạn nghe chuyện ấy. Huyền Minh mỉm cười trả lời:

-Ồ, đúng, đi "vào làng" quả là một việc cấm. Nhưng có rất nhiều việc cấm mà người ta có thể làm để rồi chỉ cười xòa về chúng; hoặc người ta có thể xưng tội rồi là xong, không có gì đáng quan tâm nữa. Tại sao em không tự cho phép mình, như hầu hết các học trò, một vài ngông cuồng nhỏ? Ra chuyện ấy nghiêm trọng đến thế sao?
Không dằn lòng được nữa, Đan Thanh để nổ bùng cơn giận:
-Anh nói hệt như một thầy giáo! Anh thật hiểu biết đích xác những sự tình. Dĩ nhiên em không thấy tai hại gì lắm khi bất chấp qui luật một lần và dự vào một cuộc chơi hoang đàng của học trò, tuy nhiên đấy rõ ràng không phải là một chuẩn bị cho cuộc đời tu sĩ.
-Hãy khoan! Huyền Minh hăng hái kêu lên. Này bạn, em không biết sao, rằng đối với nhiều thầy dòng sùng tín thì đấy là một cuộc tập luyện sơ khởi vô cùng cần thiết? Há em không biết rằng một trong những con đường ngắn nhất đưa đến nẻo thánh chính là cuộc sống phóng đãng?
-Thôi! Anh im đi, Đan Thanh ra lệnh. Em muốn nói rằng không phải cái vụ bất tuân vặt vãnh ấy đã đè nặng tâm trí em. Chính là một chuyện khác: cô bé. Chính là một cảm tưởng mà em không thể tả được. Một cảm thức rằng, nếu em nhượng bộ trước sự cám dỗ, nếu em chỉ duỗi bàn tay ra chạm đến cô bé, em sẽ không bao giờ có thể quay trở lại nữa: khi ấy tội lỗi sẽ nghiến ngấu em như miệng hỏa ngục và sẽ không bao giờ buông tha em. Khi ấy sẽ tan biến mọi giấc mộng đẹp, mọi đức hạnh, tình yêu Chúa và điều thiện.
Huyền Minh đang đăm chìm trong những Ý tưởng của mình, khẽ gật đầu:

-Tình yêu Chúa - chàng chậm rãi nói, cố tìm lời - không phải luôn luôn là một với tình yêu điền thiện. A! Nếu cuộc đời giản dị như thế! Cái gì là thiện, chúng ta đều biết, nó ở trong những điều răn. Nhưng, em có biết chăng, Chúa không phải chỉ ở trong những điều răn. Chúng chỉ là một phần rất nhỏ trong sự vô hạn của Chúa. Em có thể sống đúng theo những lời răn nhưng lại cách xa Chúa muôn trùng!
-Nhưng vậy thì anh không hiểu sao? Đan Thanh rên rỉ.
-Hiểu chứ, tôi hiểu em. Em thấy đàn bà, tình dục là nòng cốt của cái mà em gọi là "thế tục," "tội lỗi." Mọi tội lỗi khác, em nghĩ hoặc em không thể phạm, hoặc nếu có phạm, em cũng không bị dày vò, em có thể xưng tội và đền bù. Nhưng duy cái tội ấy thì không.
-Dĩ nhiên, đấy là cảm nghĩ của em.
-Em thấy rõ là tôi hiểu em chứ. Em cũng không sai lầm quá đâu. Câu chuyện bà Eva và con rắn dĩ nhiên không phải là một chuyện ngụ ngôn vô bổ. Tuy nhiên, bạn ơi, em không đúng hẳn. Em sẽ có lý nếu em là tu viện trưởng Từ Vân hay vị đỡ đầu thánh thiện của em, nếu em là một linh mục hay một tu sĩ, hay chỉ một thầy tu nhỏ; nhưng đằng này em không phải. Em là một học sinh và nếu em có ý muốn ở lại luôn trong tu viện hay nếu cha em có ý muốn ấy về em, thì em cũng chưa tuyên thệ, em chưa từng thụ giới. Nếu hôm nay hay ngày mai em có bị một cô gái đẹp quyến rũ và lụy trước cám dỗ, em cũng không phải là đã bội thệ, vi phạm lời nguyền.

Chương 03 (Phần 1)

Truyện đánh dấu

Truyện đang đọc